Program adaptacyjny: "SP! SERCE i POMOC"

Autorski program adaptacyjny dla uczniów klasy IV w ramach projektu Podkarpackiego Kuratora Oświaty dla szkół podstawowych SP! SERCE i POMOC

Motto: „Troska o dziecko jest pierwszym i podstawowym sprawdzianem stosunku człowieka do człowieka” św. Jan Paweł II

Celem nadrzędnym naszej szkoły jest stworzenie odpowiednich warunków do nauki, zapewnienie uczniom bezpiecznej, miłej i serdecznej atmosfery, pozytywnych przeżyć, poczucia sukcesu oraz usuwanie napięć w sferze emocjonalnej związanych z pobytem w szkole.

Założenia programowe
Program będzie realizowany w Szkole Podstawowej Nr 1 im. Ks. Franciszka Blachnickiego w Jodłowej w roku szkolnym 2023/24. Jest odpowiedzią na propozycję autorskiego projektu Podkarpackiego Kuratora Oświaty dla szkół podstawowych SP! SERCE i POMOC. Jest to  program adaptacyjny, skierowany dla uczniów klas IV, ich rodziców i wszystkich nauczycieli, pedagogów, decydujących o organizacji procesu nauczania. Jego głównym założeniem jest podejmowanie działań dydaktyczno-wychowawczych, które poprawią i ułatwią uczniom klas czwartych przyjazne przejście na wyższy etap edukacyjny i związane z nim wymagania celem wyeliminowania niepowodzeń szkolnych. Zakłada ścisłą współpracę i współdziałanie nauczycieli, uczniów klasy IV oraz ich rodziców.

Zadaniem programu jest wprowadzenie uczniów w świat pojęć i wiedzy z podziałem na przedmioty, zapoznanie z dodatkowymi obowiązkami ucznia, wdrażanie do świadomego samorozwoju i samokształcenia. Opracowane treści programu służą rozbudzaniu zainteresowań nowymi przedmiotami, rozwijaniu i pogłębianiu uzdolnień ucznia. Wybierając sposoby osiągania celów edukacyjnych, uwzględniono przede wszystkim możliwości i zainteresowania uczniów, nie zapominając o zasadzie stopniowania trudności.

Wszystkie działania podejmowane w ramach programu wpisują się w zadania szkoły, które mają na celu zapewnienie bezpiecznych warunków oraz przyjaznej atmosfery do nauki. Podtrzymują motywację uczenia się i zapewniają poczucie sukcesu każdemu uczniowi przy  uwzględnieniu indywidualnych możliwości i potrzeb edukacyjnych uczniów oraz ich integralny rozwój.

Cele programu

Cel główny:

• stworzenie uczniom klasy IV warunków do łatwiejszej adaptacji na nowym etapie edukacyjnym.

Cele terapeutyczne:

• stworzenie miłej, przyjaznej atmosfery;
• wzmacnianie wiary we własne siły, pozytywnej samooceny i poczucia własnej wartości;
• poprawienie samopoczucia ucznia;
• zapewnienie poczucia sukcesu;
• zaspokojenie potrzeby bezpieczeństwa;
• kształtowanie atmosfery sprzyjającej uczeniu się, budowanie relacji nauczyciel-uczeń - rodzic opartej na zaufaniu i wspólnym dążeniu do wiedzy, a nade wszystko dawanie informacji zwrotnej.

Cele szczegółowe:

• ułatwienie procesu adaptacji do nowej szkolnej rzeczywistości, jaką stanowi przejście z III do IV klasy w zakresie, m. in.: organizacji pracy, metod, wymagań i oczekiwań, zasad oceniania, uwarunkowanych indywidualnymi potrzebami rozwojowymi i edukacyjnymi dzieci;
• obniżenie stresu związanego z rozpoczęciem nauki w klasie IV;
• wszechstronny rozwój osobowy ucznia przez pogłębianie wiedzy oraz zaspokajanie i rozbudzanie jego naturalnej ciekawości poznawczej;
• wdrażanie nowych rozwiązań w procesie kształcenia przy zastosowaniu innowacyjnych działań programowych, organizacyjnych lub metodycznych, ukierunkowanych na rozwijanie kompetencji kluczowych uczniów, a w szczególności kreatywności, kooperacji, komunikacji i krytycznego myślenia;
• współpraca instytucjonalna ukierunkowana na zmianę w celu zapewnienia wsparcia uczniom, nauczycielom i rodzicom/opiekunom prawnym;
• włączenie rodziców do aktywnego udziału w życie szkoły;
• kształtowanie pozytywnych relacji między uczniami opartych na zasadzie uczciwego i zgodnego współzawodnictwa;
• wprowadzanie uczniów w świat wartości, w tym prawdy, dobra, ofiarności, współpracy, solidarności, altruizmu, patriotyzmu i szacunku dla tradycji;
• zachęcenie do poszukiwania autorytetów;
• kształtowanie postawy tolerancji i szacunku dla innych;
• wspieranie ucznia w rozpoznawaniu własnych predyspozycji i rozwijaniu własnych umiejętności;
• wyrabianie nawyku obserwacji i eksperymentowania oraz samodzielnego poszukiwania informacji;
• kształtowanie postawy asertywnej, umiejętności odmawiania w sytuacji niekorzystnej dla ucznia;
• rozwijanie postawy odpowiedzialności o zdrowie własne i innych;
• przeciwdziałanie agresji oraz nałogom takim jak: nikotynizm, alkoholizm, narkomania, uzależnienia od Internetu i telefonu komórkowego;
• kultywowanie tradycji rodzinnych i narodowych;
• kształtowanie postaw proekologicznych i prozdrowotnych;
• rozwijanie kreatywności, samodzielności i umiejętnego zagospodarowania czasu wolnego.

Realizatorzy

dyrektor; nauczyciele klas  IV; uczniowie; nauczyciel bibliotekarz; nauczyciele  zajęć pozalekcyjnych; rodzice.

Środki dydaktyczne

Ważnym czynnikiem w edukacji ekologicznej są środki dydaktyczne. Pełnią one wiele funkcji. Służą zdobywaniu wiadomości i wyrabianiu właściwych postaw wobec przyrody i kształtowania środowiska. Dbając o to, by zajęcia były ciekawe i atrakcyjne, zaplanowano różnorodne środki dydaktyczne:

• Środki wizualne: filmy, fotografie, ilustracje, rysunki, plakaty, kalendarz ekologiczny,
• Środki słuchowe: piosenki, wiersze, opowiadania, inscenizacje,
• Środki i urządzenia techniczne: lupa, różne naczynia i sprzęt do obserwacji.

DZIAŁANIA/ SPOSOBY REALIZACJI

1 Diagnoza potrzeb uczniów – rozmowy z uczniami, obserwacja pedagogiczna.
2 Diagnoza potrzeb rodziców – rozmowy z rodzicami.
3. Zapoznanie rodziców z wszelkimi dokumentami, regulaminami szkolnymi obowiązującymi w drugim etapie kształcenia.
4. Zapoznanie rodziców z projektem SP! SERCE I POMOC.
5. Zapoznanie rodziców z ofertą szkoły.
6.Przedstawienie problemów okresu przejściowego i sposobów radzenia sobie z nimi na spotkaniach z rodzicami oraz rozmów indywidualnych wg. potrzeb. Pedagogizacja: spotkanie z pedagog / psycholog lub wychowawcą nt. trudności adaptacyjnych, specyfiki i warunków nauki w klasie czwartej  oraz pomocy w razie wystąpienia trudności ( współpraca z PPP.).
7. Współpraca z rodzicami, włączenie rodziców w organizację imprez klasowych.
8. Prowadzenie przez nauczycieli/psychologa/pedagoga indywidualnych dyżurów konsultacyjnych dla rodziców.
9. Stworzenie kontraktu klasowego opartego na pozytywnych komunikatach.
10. Integracja zespołu klasowego z nowym wychowawcą w klasie czwartej np.(ognisko klasowe, inne).
11. Poznanie mocnych i słabych stron uczniów.
12. Wybór samorządu klasowego i określenie jego zadań.
13. Omówienie praw i obowiązków ucznia;
14. Pozwalanie uczniom na chwalenie się swoimi sukcesami, ale też na pożalenie się;
15. Przeprowadzenie w ramach godziny wychowawczej lekcji na temat organizacji czasu, skutecznych sposobów uczenia się, radzenia sobie ze stresem, pokonywania trudności, nawiązywania przyjaźni, jasnego komunikowania swoich problemów i szukania wsparcia u dorosłych.
16. Zapoznanie uczniów z procedurami rozwiązywania konfliktów za pomocą mediacji rówieśniczych i zaproszenie chętnych dzieci do Klubu mediatorów rówieśniczych.
17. Rozwiązywanie problemów/konfliktów klasowych za pomocą mediacji.
18. Poświęcenie pierwszych zajęć z każdego przedmiotu jedynie na zapoznanie się z nauczycielem oraz wdrażanie ćwiczeń integrujących zespół klasowy.
19. Rozważenie możliwości obniżenia ilości prac pisemnych na konto ćwiczeń utrwalających i powtórek.
20. Stosowanie pochwał, nagradzanie uczniów w formie plusów i ocen za aktywność (PSO), szukanie porozumienia z uczniami mającymi trudności w nauce i zachowaniu za pomocą dialogu i perswazji.
21.Stosowanie tzw. „okresu ochronnego” dla uczniów klas IV, wrzesień miesiącem bez ocen negatywnych - przyzwyczajenie uczniów do innych zasad pracy, oceniania i oczekiwań poszczególnych nauczycieli. Odpytywanie we wrześniu tylko uczniów chętnych, zgłaszających się. (Nie odpytujemy przy tablicy czy na środku klasy).
22. Zapoznanie uczniów z wymaganiami edukacyjnymi.
23.Indywidualizacja procesu nauczania (dostosowywanie metod i form pracy dla uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych).
24. Stosowanie metod aktywizujących i metody projektu.
25.Prowokowanie do poszukiwania celu i użyteczności pracy na lekcji „Dlaczego? Jak myślicie, po co się tego uczymy? Do czego nam się przydadzą te informacje?”
26. Współpraca nauczycieli uczących w klasie czwartej z nauczycielami uczącymi w edukacji wczesnoszkolnej dotycząca analizowania problemów uczniów i sposobów im zaradzenia.
27.Zapoznanie wychowawcy klasy IV z dokumentacją klasy III, w tym portfolio uczniów i dokumentacji pomocy psychologiczno – pedagogicznej.
28. Angażowanie uczniów do udziału w życiu szkoły m.in. poprzez zachęcanie ich do występów (np. podczas apeli, pokazu talentów) oraz do udziału w konkursach.
29. Wycieczki klasowe.
30. Uwzględnienie w planie wychowawcy klasowego założeń Programu adaptacyjnego dla uczniów klasy IV – SP! SERCE I POMOC.

METODY PRACY - metody aktywizujące (np. burza mózgów, gry edukacyjne, dramy i in.) - metody słowne - metody oglądowe - metody praktyczne

FORMY PRACY - indywidualna - zespołowa - praca w parach

PRZEWIDYWANE EFEKTY I KORZYŚCI Z WDROŻENIA PROGRAMU
- Łagodne i bezstresowe przejście uczniów z klasy trzeciej na wyższy etap edukacyjny z podziałem na przedmioty i dodatkowymi obowiązkami.
- Bardziej świadome, samodzielne i odpowiedzialne podejście do nauki, samorozwoju, samokształcenia i samopoznania.
- Integracja zespołu klasowego.
- Nabycie pozytywnego nastawienia do otoczenia oraz wykształcenie postawy gotowości do jego ratowania.
- Rozbudzanie szacunku dla odmienności i różnorodności.
- Wykształcenie umiejętności uważnego i świadomego postrzegania otaczającego świata.

Uczeń:
- szanuje nauczycieli i kolegów w klasie, nie ma uprzedzeń do innych;
- jest akceptowany, wie, co świadczy o jego wyjątkowości;
- czuje się bezpiecznie w szkole;
- wie, jak radzić sobie ze stresem;
- potrafi zgodnie współpracować w zespole;
- jest kreatywny;
- czynnie uczestniczy w życiu klasowym;
- ma wsparcie psychiczne ze strony specjalistów i wychowawcy;

Rodzic:
- ma poczucie, że jego dziecko jest bezpieczne w szkole;
- współpracuje z nauczycielem;
- czynnie uczestniczy w życiu klasowym.

Ocena efektów będzie prowadzona na podstawie:

- obserwacji zespołu klasowego przez wychowawców klas, nauczycieli przedmiotów, specjalistów, pracowników niepedagogicznych,
- zdjęć z wydarzeń i realizowanych projektów w ramach programu,
- tablic tematycznych znajdujących się na terenie szkoły,
- analizy wytworów twórczych uczniów prowadzonej przez  uczniów,
- przeprowadzonych ankiet dla uczniów, rodziców i nauczycieli (w załączeniu),
-wywiadów z uczniami i ich rodzicami.

EWALUACJA

W celu uzyskania informacji zwrotnej prowadzona będzie:
- obserwacja uczniów podczas zajęć i przerw,
- obserwacja pedagogiczna prowadzona systematycznie przez pedagoga szkolnego i w miarę potrzeb podejmowanie działań zaradczych (rozmowy, konsultacje, porady),
- analiza wyników w nauce i frekwencji,
- problemy wynikłe w klasie będą omawiane podczas posiedzeń zespołu wychowawczego.

Szczegółowa i wnikliwa analiza osiągnięć w nauce oraz wnioski z obserwacji pozwolą ocenić stopień realizacji zamierzonych celów. Program ten może być modyfikowany i uzupełniany innymi działaniami.